M.C. Beaton „Agatha Raisin i przeklęta wieś”

Kto przy zdrowych zmysłach przeprowadzałby się do ponurego Fryfam w Norfolk? Zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy większość mieszkańców wsi wyjeżdża w bardziej przyjazne rejony? Kto porzucałby przytulny dom na rzecz chaty bez centralnego ogrzewania i z tajemniczymi „świetlikami” w zaniedbanym ogrodzie, z perspektywą długich, monotonnych dni pośród mgieł i przeszywającego zimna? No pewnie, że Agatha Raisin :) Chociaż akurat niespecjalnie chyba do niej pasuje określenie „przy zdrowych zmysłach”, bowiem do Norfolk kieruje się za sprawą przepowiedni wróżki, że tam znajdzie prawdziwą miłość. I przy okazji ucieka przed myślami o Jamesie Laceyu - swoją bardzo niezdrową „miłością”. Czy główna bohaterka znajdzie coś poza kolejnym trupem?
  

◊◊◊

  

1. Przód okładki zaprojektowanej
przez RJ PROJEKT
Roberta Jasińskiego.

Już ostatnio („Agatha Raisin i martwa znachorka”) wspominałam, że lubię, jak Agatha wyjeżdża poza Carsely, ponieważ wiąże się to z możliwością poznania nowego miejsca i postaci. Fryfam spodobało mi się ze względu na tajemniczą atmosferę. Pani Bloxby tak opisuje rejon Norfolk, do którego przeprowadza się tymczasowo tytułowa bohaterka: „To bardzo stara część kraju, od dawna zamieszkana. Są tam kurhany i starożytne kopalnie krzemienia. W takich miejscach o wiekowych tradycjach ludzie bywają przesądni. Coś musi być w ziemi.” (s. 45). I choć niestety nie ma co liczyć na ganianie za mordercą po kurhanach i kopalniach, to przynajmniej pojawiają się świetliki-chochliki i z uporem milczący na ich temat mieszkańcy wsi. Do tego, najpierw drobne kradzieże bezwartościowych (do czasu) przedmiotów, a potem: morderstwo. To ostatnie osadzone już zdecydowanie bardziej we współczesnych, mniej baśniowych dekoracjach i motywach (choć motywy są chyba ponadczasowe) - we Fryfam jest dwór, w którym rozpanoszyli się nowobogaccy z kompleksem „państwa na włościach”. Między nimi, a innymi mieszkańcami wsi nie ma nawet cienia sympatii. Jest to zdecydowanie tom, w którym dostrzegam pewne poczucie humoru autorki: jest coś ciekawego w jej ukazaniu „płaszczyzny porozumienia” między pałającymi do siebie niechęcią warstwami społecznymi (podpowiem: piękna barmanka ;)) oraz pokazaniu przejścia od zabobonnej skrytości do brylowania przed kamerami :) Poza tym, M.C. Beaton po raz kolejny prezentuje nam obraz wsi dalekiej od mitologicznej sielanki i chyba, pomimo wszelkich zastrzeżeń do jej twórczości, właśnie to (czyli kpina z lukrowanych bajek) sprawia, że lubię jej książki.
  

2. Przykładowa strona
„Agathy Raisin i przeklętej wsi”.

Zabawnym akcentem jest kariera pisarska Agathy Raisin - tak, zamierza ona napisać kryminał, a co! - zwłaszcza, kiedy autorka opisuje jej kreatywne metafory kwiatów głogu, czy poszukiwanie klucza do literackiego sukcesu: „Należało zastosować jakiś chwyt literacki, na przykład przekleństwa i wulgaryzmy, dzięki którym znani autorzy z Glasgow zyskali rozgłos. Ale Agatha nie pochodziła z Glasgow. Istniała jeszcze możliwość drobiazgowego opisania otoczenia. Znani pisarze zawsze w tym czy innym momencie leżeli na łące, opisując z detalami każde źdźbło i owada.” (s. 64) - a że Huerequeque oświecił mnie, że M.C. Beaton pochodzi z Glasgow, to muszę stwierdzić iż te słowa brzmią wręcz przewrotnie ;) Co do innych wątków, to przyznam, że drażni mnie przedstawianie metamorfozy wyglądu jako panaceum na życiowe smutki. W tym tomie Agatha, już któryś raz w serii, pomaga innej kobiecie odświeżyć wizerunek i ma to przedziwnie prozdrowotne dla niej właściwości. Dla mnie jest to niesamowicie powierzchowne. Owszem, zmiana wyglądu może pomóc wyzwolić wiarę w swoje możliwości i wartość, ale to przecież bardzo pozorna pewność siebie. Maskowanie kompleksów i myślenie życzeniowe. Dziwię się, że niektóre pisarki tak chętnie podtrzymują to fałszywe przekonanie „będę śliczna = będę szczęśliwa”, bo wydaje mi się, że nawet w lekkiej literaturze można by sam temat ukazać bardziej interesująco. Rozumiem, że pewna konwencja wiąże się z zapotrzebowaniem na słodkie bajki czytane dla relaksu, ale nie rozumiem dlaczego przy tej okazji kobiecie odbiera się jej powagę i wręcz godność „rozwiązując” jej problemy kupnem nowego ciucha? „Potrzebujesz wysokich obcasów. Nic bardziej kobiecie nie dodaje pewności siebie. Zrób wreszcie coś dla własnej przyjemności.” (s. 49) - serio? Mam szukać źródła pewności siebie POZA sobą, w przedmiotach, a może w pożądliwych męskich spojrzeniach? Przyjemności szukać w zakupach, gromadzeniu butów? No po prostu sens życia każdej kobiety! To trochę taka ogólna uwaga, bo przy Agacie Raisin nie dziwi aż tak bardzo nacisk na wygląd, gdyż czytamy o niej: „(...) przerażało [ją] wiele rzeczy: miłość, konfrontacje, starzenie, samotność... I dlatego szła prze życie z wojowniczo zaciśniętymi pięściami.” (s. 62). Takie osoby chyba często traktują wygląd/ubrania jako tarczę i miecz w walce z lękami. Szkoda jednak, że autorka wciąż tylko opisuje ten stan głównej bohaterki a nie pokusi się o szukanie skutecznego rozwiązania.
  

3. Tył okładki zaprojektowanej
przez RJ PROJEKT
Roberta Jasińskiego.

Motyw przepowiedzianej przez wróżkę miłości jest poprowadzony z jednej strony rozczarowująco, a z drugiej - interesująco. Rozczarowuje brak większych nawiązań w treści książki do tej wróżby, Agatha po przeprowadzce do Fryfam sprawia wrażenie, jakby zupełnie zapomniała, co ją do wyjazdu skłoniło. Liczyłam też na rozwiązanie typu: taki wysyp kandydatów do serca głównej bohaterki, że ta będzie się gubiła w rozeznaniu, kto jest tym właściwym. Byłoby zabawnie :) Zamiast „zabawnie” dostajemy baroneta Charlesa Fraitha (tak, to ten, na temat którego niezmiennie zrzędzę ;)), zaproszonego do Fryfam przez Agathę. Muszę jednak przyznać, że jego pojawienie się jest interesującym wątkiem i skłania do zastanowienia się nad sensem wróżby (choć „sens” i „wróżba” chyba się z reguły wykluczają): Raisin ma poznać miłość gdzieś w rejonie Norfolk, nie było powiedziane, że to musi być mieszkaniec tych stron, równie dobrze może być to ktoś przyjezdny, lub będący przejazdem w okolicy. A do tego Charles jakby nieco bardziej ludzko się zachowuje, bo i portfela rzadziej zapomina, gdy przychodzi do płacenia rachunków, no i jakby nieco troskliwszy był względem Agathy... Złudzenie optyczne? Na pewno warto doczytać ten tom do końca, bo zakończenie wątku sercowego jest zaskakujące o_O Charles, co przyznaję niechętnie, ma jeszcze jeden plus: jest siłą napędową śledztwa. Jego motyw jest egoistyczny - nudzi się, więc bawi się w detektywa - ale gdyby nie on, to „Rodzynka” by chyba palcem nie kiwnęła. Na przykład to Fraith upiera się, by obserwować z krzaczorów pewną kobietę, podczas gdy Aggie tylko marudzi, że jej zimno i zaraz będzie padać deszcz. Dodatkowo, tytuł baroneta jest przepustką m.in. do powęszenia w kole łowieckim (przy okazji: nie przestaje mnie zadziwiać, jak niektórzy ludzie płaszczą się przed „rodowodem”, pozycją czy pieniędzmi - nie tylko w książkach). Wątek kryminalny może i zły nie jest, ale uwagę skupiają inne, poboczne motywy, a samo rozwiązanie zagadki trochę było dla mnie mało wyraźne, tzn. musiałam się chwilę zastanowić co kto zrobił i dlaczego - nie wiem, czy to wina autorki, tłumaczki, czy mojego chwilowego spadku koncentracji. Treść w moim odczuciu zasługuje na ocenę 3/5, a wydanie - 4/5. Dodam, że na koniec czułam iż powinnam przeprosić autorkę za wymyślanie jej, podczas czytania tej książki, od zapominalskich. Chodzi o sprawą „znikającego” kota: w poprzednim tomie, Agatha wraca do Carsely z nowym futrzakiem o imieniu Scrabble. W tym tomie, do Fryfam zabiera tylko dwa poprzednie koty (Hodge'a i Boswella). No byłam po prostu obrażona, że M.C. Beaton zapomniała o Scrabblu! W ostatnim rozdziale dowiadujemy się jednak, co stało się z tym zwierzakiem, więc trochę mi głupio moich pretensji... Na swoją obronę powiem, że zostawienie wyjaśnienia tej sprawy na koniec książki, to jednak głupi zabieg i można było wytłumaczyć zniknięcia Scrabbla wcześniej, zwłaszcza, że niektórzy czytelnicy umieją liczyć do trzech :)
  

  

autor: M.C. Beaton

tytuł: Agatha Raisin i przeklęta wieś

tytuł oryginalny: Agatha Raisin and the Fairies of Fryfam

tłumaczenie: Monika Łesyszak

seria: Seria kryminałów (tom 10)

wydawca: Wydawnictwo Edipresse Polska SA

projekt okładki: RJ PROJEKT Robert Jasiński

oprawa: miękka

wymiary: 17,8 × 11 × 1,7 cm

liczba stron: 240

waga: 179 g

cena: 13,99 zł

moja ocena treści: 3/5

moja ocena wydania: 4/5

  
PS „Płaska równina, ciągnąca się jak okiem sięgnąć aż po sam horyzont, zrobiła na niej [Agacie] przygnębiające wrażenie.” (s. 10-11), a ja się na myśl o przestrzennej równinie uśmiechnęłam, bo mam słabość do takiego krajobrazu :) Częściowo dlatego, że przypomina mi rodzinne strony (wyjątkowo plaskatą część Kujaw), a częściowo dlatego, że dzięki Zbigniewowi Batko nauczyłam się dostrzegać niesamowite zróżnicowanie kryjące się pod pozorem monotonii: „Tam zaś, gdzie górka wypada w tym samym miejscu co dołek - rozpościera się równina.” ;)